ดรรชนี ๔ อย่าง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 73 / 120

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 384 อารมณ์ที่ทำให้หนักฯ คำว่า สหชาตา ฯเปฯ นามรูปานํ ความว่า สหชาตาธิบดี มีถึง ๔ อย่าง (คือ ฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสา

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงอารมณ์ที่ใช้ในการวิเคราะห์สหชาตาธิบดี ซึ่งประกอบด้วยฉันทาธิบดี วิริยาธิบดี จิตตาธิบดี และวีมังสาธิบดี ที่มีอำนาจร่วมกันในการเกิดนามร

ๆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 390 เวียนขวารอบเขาสิเนรุ ฯ บทว่า ทิศากาลาฬิกา ความว่า บัญญัติ ทิศมีทิศตะวันออกเป็นต้น ชื่อว่าที่สาบัญญัติ, บัญญัติเวลามีเวลาเช้า เป็น

เนื้อหาพูดถึงการบัญญัติทางพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับทิศต่างๆ และกาลเวลาที่สัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ เช่น เดือนและฤดู โดยมีการอธิบายความหมายและอาการของนิมิตที่ปรากฏให้เห็นในปฏิบัติของพระโยคี เช่น กสิณนิมิตและอสุ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 396 กายคตาสติ เป็นสัปปายะแก่คนราคจริตฯ อัปปมัญญา ๔ และ กสิณ ๔ มีนีลกสิณเป็นต้น เป็นสัปปายะแก่คนโทสจริต ฯ อานาปานะ เป็นสัปปายะแก่คนโมหจร

ในเรื่องของสัปปายะ มีความแตกต่างในแต่ละประเภทของจริต โดยมีการแยกประเภทกรรมฐานตามจริตที่ต่างกัน เช่น กายคตาสติและอานาปานะที่เหมาะกับคนประเภทที่แตกต่างกัน โดยอุปจารภาวนาและอัปปนาภาวนาก็มีบทบาทในกรรมฐานแ

0 ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 398 พระโยคาวจรทำปฐมฌานนั้นนั่นแลให้ชำนิชำนาญ ด้วยความมีวสี ทั้ง ๕ เหล่านี้ คือ อาวัชชนะ การคำนึง ๑ สมาปัชชนะ การเข้า ๑ อธิฏฐานะ การตั

เนื้อหานี้กล่าวถึงการฝึกปฐมฌานและการพัฒนาจิตผ่านอรูปฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยสามารถเข้าใจการตั้งมั่น การวิเคราะห์ และการทำบริกรรมที่นำไปสู่อรูปฌานที่แตกต่างกัน โดยมีการพิจารณาเชิงลึกเพื่อเข้าถึงองค

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 400 วิโมกข์ ๑ อัปปณิหิตวิโมกข์ ๑ ฯ และพึงทราบวิโมกขมุข ๓ คือ สุญญตานุปัสสนา การพิจารณาเห็นโดยเป็นของว่างเปล่า ๑ อนิมิตตา นุปัสสนา การพิ

ในหน้า 400 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา มีการอธิบายถึงประเภทแห่งวิโมกข์ 3 ประการ ได้แก่ สุญญตานุปัสสนา, อนิมิตตานุปัสสนา และอัปปณิหิตานุปัสสนา เพื่อเชื่อมโยงไปยังหลักการเกี่ยวกับสีล

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 401 พิจารณาไตรลักษณ์ ด้วยสัมมสนญาณว่า นามรูปไม่เที่ยง เพราะ อรรถว่า สิ้นไป เป็นทุกข์ เพราะอรรถว่า น่ากลัว เป็นอนัตตา เพราะอรรถว่า ไม่มี

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาไตรลักษณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการอธิบายถึงแนวทางในการปฏิบัติวิปัสสนา การเห็นความไม่เที่ยงและความสิ้นไปของนามรูปผ่านสัมมสนญาณและอุทยัพพยญาณ สอนให้เห็นถึงความเกิดขึ้นและก

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 403 หมาย) จัดเป็นวิโมกขมุข ฯ ทุกขานุปัสสนา (การพิจารณาเห็นโดย เป็นทุกข์) ละความตั้งลง (หรือความมุ่งมาด) คือ ตัณหาเสียได้ ชื่อว่าอัปปณิห

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์และเข้าใจมรรคและผลในพระอภิธรรม โดยเน้นถึงวิปัสสนาและวิโมกข์ที่ทำให้เกิดการเห็นแจ้งในหลักธรรม ทั้งในมรรคและผล การบรรลุของพระอริยบุคคลเช่นโสดาบันและสกิทาคาสี ประเด็นสำคัญคือค

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 405 นี้เป็นความต่างแห่งสมาบัติ ในอธิการแห่งสมาบัตินี้ และวิปัสสนา- กรรมฐานนัย จบ ฯ [สังคหคาถา] ก็บุคคลผู้ปรารถนาความยินดีรสการปฏิบัติใน

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายความแตกต่างระหว่างสมาบัติและวิปัสสนา และนำเสนอวิธีการภาวนา ๒ อย่างที่ยอดเยี่ยมเพื่อความเข้าใจในธรรมะ บุคคลที่ศึกษาจะพบกับการก

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 416 ในวิหารที่สมควร ซึ่งประกอบด้วยองค์ ๕ ตัดปลิโพธเล็ก ๆ น้อย ๆ มีการปลงผลและตัดเล็บเป็นต้น แล้วกระทำดวงกสิณเป็นต้นข้างหน้า ๆ ตั้งจิตไว

ในเนื้อหานี้อธิบายถึงวิธีการภาวนาที่ต้องประกอบไปด้วยองค์ประกอบที่จำเป็น ทั้งการตัดปลิโพธ การปลงผล การทำดวงกสิณ และการตั้งจิตให้มั่นอยู่ที่ลมหายใจ รวมถึงการกำหนดนิมิตในอารมณ์ โดยมีการกล่าวถึงความต่างขอ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 424 กรรมฐานนั้น ฯ สัมพันธ์ความว่า มีการสงเคราะห์วิสุทธิ์ ด้วยนัย ๒ อย่าง ฯ [อธิบายไตรลักษณ์] ที่ชื่อว่าลักษณะ ก็เพราะอรรถว่า เป็นข้อควร

บทความนี้อธิบายความสัมพันธ์ของกรรมฐานกับความไม่เที่ยง ทุกข์ และอนัตตาในหลักธรรมของพระพุทธศาสนา โดยเสนอวิธีการพิจารณาไตรลักษณ์และการพัฒนาญาณในกรรมฐาน นอกจากนี้ยังอธิบายแต่ละชนิดของญาณ อาทิ สัมมสนญาณ, อ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 426 พิจารณา โดยความที่ปัจจัยเหล่านั้นมีประโยชน์เช่นนี้ ๆ ชื่อว่าปัจจยสันนิส "สิตศีลฯ ชื่อว่าจตุปาริสุทธิศีล เพราะมี 4 อย่าง และเพราะบริ

ในบทนี้มีการอภิปรายถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการพิจารณาคุณสมบัติของจิตตวิสุทธิและทิฏฐิวิสุทธิ ซึ่งจัดประเภทเป็นจตุปาริสุทธิศีลที่มีประโยชน์ในการแสดง การสำรวม และการพิจารณ

1 ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 430 ปัคคหะ กล่าวคือวิริยสัมโพชฌงค์ ที่ยังกิจแห่งสัมมัปปธานให้สำเร็จ ๑ ความสุขที่ประณีตยิ่ง ๑ ญาณที่เป็นวิปัสสนาเป็นไปในไตรลักษณ์ เป็น

เอกสารนี้อภิปรายเกี่ยวกับความสำคัญของวิริยสัมโพชฌงค์ในการบรรลุมรรคผลผ่านการวิปัสสนาที่สัมพันธ์กับไตรลักษณ์ โดยเน้นให้เห็นถึงการกำหนดและวินิจฉัยลักษณะที่ถูกต้องเพื่อหลีกเลี่ยงการเข้าใจผิดในทางธรรมและเส

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 433 กิจ ๔ อย่างให้สำเร็จได้ บัณฑิตควรรับรอง เพราะแสดงกิจ ๔ อย่าง มีการไหม้ไส้เป็นต้น แห่งประทีปเป็นอาทิ และเพราะพระบาลีที่มา เป็นต้นว่า

เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาปัจจเวกขณญาณซึ่งเป็นองค์ความรู้ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพูดถึงความสำคัญของมรรคและผลที่นำไปสู่การหลุดพ้น รวมถึงการวิเคราะห์ว่าผลจิตมีการเกิดขึ้นตามสภาวะธรรมชาติ พร้อมทั้งให้คว

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 436 ฉะนั้น ถ้าวิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินี เห็นแจ้งโดยมิใช่ตน ฯ มรรค ก็เป็นวิโมกข์ชื่อว่าสุญญตะ เพราะได้ชื่อตามอำนาจธรรมเป็นเหตุมาฯ บทว่

เนื้อหานี้กล่าวถึงวิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินี ซึ่งเป็นเครื่องมือในการเข้าถึงมรรคและผล โดยมีการอธิบายถึงอำนาจธรรมที่เกี่ยวข้อง รวมถึงความหมายของมรรคที่ไม่ประกอบด้วยความเป็นทวาร และความสัมพันธ์ระหว่างวิ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 438 ความว่า กระทำบุรพกิจ ๔ อย่าง มีการอธิษฐานเป็นต้น คือการ อธิษฐานบริขารมีจีวรเป็นต้น ซึ่งเก็บไว้เป็นส่วน ๆ เว้นของที่เนื่อง ด้วยกาย แ

ในหน้าที่ 438 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาได้กล่าวถึงการกระทำบุรพกิจ 4 ประการที่รวมถึงการอธิษฐานและการเตรียมบริขาร เช่น จีวรและที่อยู่อาศัย เพื่อใช้ในการปฏิบัติ โดยเน้นว่าการตรวจสอบ

(สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) ๑๓ สมภารเจ้า ว่าเป็นเอกอัครศาสโนปถัมภกทั่วกันไป เป็นพระเกียรติยิ่งใหญ่ขจรทั่วภูมิมณฑลคล้าย พระเจ้าอโศกมหาราชในอดีตกาล ก็แลการได้เศวตคชสารมาเป็นพระราชพาหนะเชิด

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรสเกี่ยวกับการพัฒนาเกษตรกรรม และการจัดตั้งกระทรวงและพระราชบัญญัติใหม่ที่ช่วยเสริมสร้างความเป็นอยู่ของประชาชนในพระราชอาณาจักร นอกจ

สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ๑๗๓ พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถึงพระราชาจักรพรรดิไว้โดยความว่า พระราชา จักรพรรดิทรง ตั้งอยู่ในธรรม ทรงเป็นพระธรรมราชา ไม่ทรงยังจักรอันไม่มีพระราชาให้เ

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถึงพระราชาจักรพรรดิที่ตั้งอยู่ในธรรม ทำให้พระราชาเป็นธรรมราชา ซึ่งมีความเคารพต่อธรรม มีธรรมเป็นธงและตราในการปกครอง พระองค์ทรงจัดการรักษาความสงบสุข โดยธรรมทั้ง 5 ประการ เป็นส่ว

มีการศึกษา ซึ่งในสมัยเมื่อ ๒๐ กว่าปี ที่มีวาตภัยแหลมตะลุมพุกนั้น ก็เคยคล้าย ๆ กัน อย่าง” อนึ่ง ในวโรกาสเสด็จออกมหาสมาคม ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เช้าวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๓๑ ได้มีพระราชดำรัสว่า “ข้าพเ

พระราชดำรัสที่เผยแพร่ในวันที่ 5 ธันวาคม 2531 แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการรักษาแผ่นดินและความเป็นไทย โดยเน้นให้ประชาชนมาร่วมมือกันสร้างเสริมพลังความรู้และความดี เพื่อให้ชาติเข้มแข็งและมีความเจริญรุ่งเ

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวรเถร) พ. ศ. ๒๔๙๐ ព៨៦ ในปีนี้ (๒๔๙๐) จักเลือกธรรมมาถวายวิสัชนา ๒ ประการ คือ อาชีวะความเป็นผู้ตรง ๆ ยาจโยคตา ความเป็นผู้ควรเป็นที่ขอ ๑. (อาชวะ ถวาย พ.ศ. ๒๔๘๐) ยาจโยคตา

ในปี ๒๔๙๐ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึงการเลือกธรรมที่พุทธศาสนิกชนควรปฏิบัติ เช่น ความบริจาคและการไม่ตระหนี่ พร้อมยกคำสอนจากบาลีเกี่ยวกับการให้และการช่วยเหลือผู้อื่นว่ามีความสำคัญต่อการดำรงชีวิต โ

ประโยค - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 108 กัมมธารยสมาส [๔๕] นามศัพท์ ๒ บท มีวิภัตติและวจนะเป็นอย่างเดียวกัน บทหนึ่งเป็นประธาน คือ เป็นนามนาม, บทหนึ่งเป็นวิเสสนะ คือ เป็นคุณนาม หรือเป็น

บทนี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับกัมมธารยสมาสในภาษาบาลี โดยชี้แจงการสร้างคำที่มีนามศัพท์สองบท ซึ่งสามารถประธานและวิเสสนะ มีกระบวนการย่อคำและการเปลี่ยนแปลงเพื่อสร้างความหมายที่หลากหลาย เช่น การใช้คำว่า 'มห' เพ